Песня — з аднайменнага альбому, які ў траўні выпусціў чэшскі спявак Тамаш Кочка. Падаем відэакліпы дзвюх запамінальных песень з альбому.
Вось ужо чацвёрты месяц загалоўная песня альбому «Вялесу» трымаецца ў топе-20 «World Music Charts Europe», які складаюць аўтарытэтныя еўрапейскія рэцэнзенты.
Мелодыка песні — запамінальная, дынамічная, з нязменна моднымі «балканскімі» матывамі. Кочка ў сваёй творчасці выкарыстоўвае свой, мараўскі фальклор і просіць ідэнтыфікаваць яго не як чэха, але як марава (Маравія — рэгіён на ўсходзе цяперашняй Чэхіі, на мяжы са Славаччынай).
Пераклад з чэшскай мовы — Аляксандра Ўшакевіча:
І ні для кога з вас тут ужо няма месца,
прыйшлі мужы з поўдня і дамова ўжо, лічы, гатова,
Вечнае валадарства і вечная слава,
у каго ад такіх слоў не закруціцца галава?!
Прывезлі міру і званы,
прывезлі свае спевы,
іх дзіўныя мелодыя.
І адно цела, прыбітае да дрэва,
ягоная смерць, нібыта, прынесла палёгку.
Прыпеў:
А на гэтым лузе
згарыць тваё сэрца.
Застанецца толькі жменя попелу, кінутая ў рэчку,
па рацэ паплыве ў мора,
а з ім – іншыя сэрцы,
каторыя, можа, яшчэ палаюць.
А там, дзе попел дакранецца да берагоў,
дуб пусціць карэнне і народзіць раскошу.
Спракаветныя песні,
працяжныя мелодыі,
разлятуцца па краі
і прымусяць замаўчаць тыя званы.
Колькі год таму цябе асыпалі золатам,
ды прайшлі тыя часы – сёння цябе будуць валачы па брудзе.
Перш чым цябе паваліць, спаласуюць табе плечы бізуном,
Натоўп загалосіць і з вуснаў вырвецца: “Здрада!”
Вастрыё ўп’ецца ў цела, пойдзе ў ход і долата,
дзеіцца, ах, дзеіцца – тут цэлы натоўп катаў.
Вогнішча ўжо палае,
кавалкі твайго цела,
чакалі тут з мячамі, пакуль не дагарэлі.
Пр.
Чуеш, унізе рака?
Там вашыя магілы,
зняслаўленыя, скалечаныя, бязмоцныя.
Чаму ж так?
Чым яшчэ можна было ўсталяваць уладу,
уладу таго прыбітага і новага парадку.
Gott mit uns, полымем і мечам,
Рыхтуйцеся, народы, на крывавую разню.
Gott mit uns, і зноў і зноў,
Як толькі хто-небудзь пакліча голас пушчы.
На думку навукоўцаў, тэонім «Вялес» у даўнія часы ў славянаў з’явіўся ад балтаў. У латышоў вядомы Vels, у літоўцаў — Velinas, Veliona. У славянскай «версіі» не знік нават суфікс «-s-».
* * *
Не такой «балканскай» падаецца песня з таго ж альбому, але на сярэднявечныя матывы — «Да Наві».